Quản lý đảng viên là một trong những nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, được thực hiện trước hết ở các đảng bộ, chi bộ cơ sở. Thông qua quản lý đảng viên, các cấp ủy và tổ chức đảng sẽ nắm được chất lượng từng đảng viên, hiểu được diễn biến tư tưởng, tâm trạng, nguyện vọng, những bức xúc của đảng viên, qua đó mà có chủ trương, biện pháp thích hợp để nâng cao tính tiền phong gương mẫu, phát huy vai trò trách nhiệm của đảng viên, ngăn ngừa đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước. Do đó, quản lý tốt đảng viên sẽ góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Ngược lại, sẽ làm cho các nguyên tắc của Đảng thực hiện không nghiêm, thậm chí tổ chức đảng còn mất vai trò lãnh đạo, làm giảm lòng tin của Nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng.
Đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở cơ sở. Nguồn soctrang.dcs.vn
Xác định được tầm quan trọng của công tác quản lý đảng viên, những năm qua, các cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng trong tỉnh đã thực hiện khá tốt công tác này; chỉ đạo các tổ chức đảng duy trì nền nếp sinh hoạt định kỳ; tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng; gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng với thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị; phát hiện và xử lý kịp thời vi phạm của đảng viên theo quy định của Đảng và Nhà nước. Việc đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng, đảng viên thực chất hơn. Nhờ đó, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng được nâng lên.
Tuy nhiên, công tác quản lý đảng viên của nhiều cấp ủy cơ sở, chi bộ chưa đạt yêu cầu, còn nặng tính hình thức, nhất là quản lý về tư tưởng, đạo đức, lối sống, về các quan hệ xã hội của đảng viên ở gia đình, ngoài cơ quan, đơn vị. Một số cấp ủy, chi bộ chưa nắm bắt kịp thời diễn biến tư tưởng của đảng viên để có biện pháp chấn chỉnh kịp thời. Đánh giá chất lượng, hiệu quả thực hiện các nhiệm vụ của đảng viên chưa thực chất, còn nể nang. Việc giữ mối liên hệ, gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân nơi cư trú còn hạn chế, tự phê bình và phê bình yếu… Báo cáo Chính trị tại Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Công tác quản lý, rèn luyện đảng viên còn thiếu chặt chẽ. Việc đánh giá, xếp loại tổ chức đảng và đảng viên ở một số nơi còn chưa thực chất. Một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, ngại khó, ngại khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá".
Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém nói trên có nhiều, nhưng chủ yếu là: Nhiều tổ chức đảng, trước hết là cấp ủy chưa có giải pháp cụ thể để quản lý chặt chẽ đảng viên, còn trông chờ vào sự tự giác của đảng viên. Cấp ủy cấp trên ít kiểm tra, hướng dẫn về công tác quản lý đảng viên, trong khi đó cấp ủy cơ sở trực tiếp quản lý đảng viên còn nể nang, chưa mạnh dạn đấu tranh phê phán những biểu hiện trái với quy định của Đảng. Nhiều tổ chức cơ sở đảng xây dựng được quy chế làm việc, nhưng thực hiện không nghiêm; việc đánh giá, phân loại tổ chức đảng và đảng viên chưa thực chất. Một số cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cấp ủy viên chưa thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, chưa tiền phong gương mẫu trước quần chúng…
Để công tác quản lý đảng viên ngày càng chặt chẽ, nền nếp theo đúng nguyên tắc, quy định của Đảng, các cấp ủy, chi bộ cần thực hiện tốt một số nội dung sau:
Thứ nhất, đưa công tác quản lý đảng viên đi vào nền nếp, đúng nguyên tắc, thực chất, hiệu quả theo 5 nội dung chủ yếu:
(1) Về tư tưởng chính trị của đảng viên, thể hiện ở lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị, ý thức, thái độ học tập lý luận chính trị, học tập nghị quyết của Đảng; về diễn biến tư tưởng, tâm trạng, những băn khoăn, kiến nghị của đảng viên; ý thức cảnh giác, đấu tranh các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
(2) Về phẩm chất đạo đức, lối sống của đảng viên, thể hiện ở ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; về thực hiện quy định của Đảng về những điều đảng viên không được làm; về nêu gương thực hiện phương châm “nói đi đôi với làm”, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng, vụ lợi, trung bình chủ nghĩa.
(3) Về tổ chức, kỷ luật, thể hiện ở việc chấp hành quy định của Đảng về sinh hoạt đảng, đóng đảng phí; về ý thức tự giác, thẳng thắn, trung thực, khách quan, công tâm trong tự phê bình và bình và trong 3 mối quan hệ cơ bản của đảng viên (với công việc, với những người xung quanh, với chính mình)… Về ý thức, tinh thần trách nhiệm tham gia các phong trào thi đua do tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội, thủ trưởng cơ quan, đơn vị phát động.
(4) Về mối quan hệ với Nhân dân, khả năng tập hợp Nhân dân thực hiện nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chủ trương của địa phương, cơ quan, đơn vị; giữ mối liên hệ thường xuyên với cấp ủy địa phương nơi cư trú.
(5) Về kết quả, chất lượng thực hiện chức trách, nhiệm vụ do tổ chức đảng, thủ trưởng cơ quan, đơn vị phân công.
Cấp ủy, chi bộ phải nắm rõ lịch sử chính trị và chính trị hiện nay của từng đảng viên; hiểu rõ điều kiện, hoàn cảnh gia đình và các mối quan hệ của đảng viên, nhất là quan hệ bên ngoài cơ quan, ngoài giờ làm việc hành chính. Thực hiện tốt những nội dung này, cấp ủy cơ sở và chi bộ sẽ nắm bắt kịp thời, đầy đủ thông tin về tình hình đội ngũ đảng viên, trên cơ sở đó đề ra các chủ trương, giải pháp thích hợp nhằm xây dựng đội ngũ đảng viên có đủ phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giai đoạn hiện nay, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, xây dựng tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị trong sạch vững mạnh.
Thứ hai, duy trì nền nếp và nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp ủy, sinh hoạt chi bộ định kỳ theo Hướng dẫn số 12-HD/BTCTW, ngày 06/7/2018 của Ban Tổ chức Trung ương và đã được cụ thể hóa thành Hướng dẫn số 08-HD/BTCTU, ngày 07/8/20218 của Ban Tổ chức Tỉnh ủy “Một số nội dung nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ”. Đây là một trong những biện pháp quan trọng trong công tác quản lý đảng viên. Nội dung sinh hoạt chi bộ hằng tháng ngoài việc đánh giá tình hình công tác chính trị, tư tưởng; kết quả công tác lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của chi bộ và nhiệm vụ của đảng viên (không bàn sâu việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của cơ quan, đơn vị); kết quả lãnh đạo chính quyền, lãnh đạo cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên các đoàn thể chính trị - xã hội… gắn với đánh giá việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI và khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và việc thực hiện học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong sinh hoạt chi bộ, phải bảo đảm được ba tính chất: Tính lãnh đạo, tính giáo dục và tính chiến đấu; thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai và minh bạch, nguyên tắc tự phê bình và phê bình trên tinh thần đồng chí, tình thương và trách nhiệm, thẳng thắn, trung thực, khách quan, không nể nang, xê xoa, né tránh. Khi phát hiện đảng viên có dấu hiệu vi phạm hay những biểu hiện lệch lạc trong lời nói, việc làm, cần phải được làm rõ để ngăn chặn kịp thời. Ngoài ra, mỗi đảng viên, nhất là người đứng đầu phải liên hệ, đánh giá việc thực hiện nội dung đã cam kết theo Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII; về những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương theo quy định của Đảng.
Thứ ba, mỗi đảng viên phải xây dựng kế hoạch phấn đấu và nâng cao ý thức tự quản của đảng viên. Đây là biện pháp quan trọng thể hiện tính tích cực, chủ động trong công tác quản lý đảng viên của các tổ chức đảng. Kế hoạch phấn đấu và chương trình tự quản lý, rèn luyện của đảng viên phải trên cơ sở quán triệt nghị quyết Trung ương 4 khóa XII “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng …” và Chỉ thị số 05- CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nghị quyết của chi bộ, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị mình và nhiệm vụ được giao cũng như điểm mạnh, điểm yếu của từng cá nhân đảng viên. Kế hoạch phấn đấu phải cụ thể, chỉ rõ nội dung, thời gian, được thông qua chi ủy, chi bộ để bảo đảm sự chặt chẽ, nghiêm túc và làm cơ sở để chi ủy, chi bộ theo dõi, kiểm tra, giám sát cũng như tạo điều kiện cho từng cá nhân thực hiện tốt kế hoạch đề ra.
Tuy nhiên, trong thực tế, quan hệ xã hội của mỗi đảng viên rất đa dạng, thậm chí phức tạp, các biện pháp tổ chức dù có chặt chẽ đến đâu, kế hoạch phấn đấu của đảng viên có hay thế nào, nhưng từng đảng viên không thực hiện “nói đi đôi với làm”, ý thức tổ chức kỷ luật kém thì tổ chức cũng khó có thể bao quát và đi sâu quản lý được hết các quan hệ xã hội của họ. Bởi vậy, phải tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng ý thức đạo đức cách mạng, tinh thần trách nhiệm để nâng cao ý thức tự quản lý của đảng viên theo phương châm: Tự mình đối với mình phải “liêm chính”, không tự cao, tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở của bản thân mình.
Thứ tư, nâng cao tính thực chất trong đánh giá, phân loại chất lượng đảng viên
Đánh giá chất lượng đảng viên hằng năm là việc làm bắt buộc theo quy định của Đảng, qua đó các cấp ủy đảng biết được thực trạng đội ngũ đảng viên để có những biện pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đảng viên. Để đánh giá đúng thực chất chất lượng đội ngũ đảng viên, việc đánh giá, phân loại đảng viên phải tuân thủ quy trình các bước chặt chẽ theo hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền cấp trên, bảo đảm công tâm, khách quan; phải căn cứ vào kết quả thực hiện nhiệm vụ đảng viên do Điều lệ Đảng quy định và chức trách, nhiệm vụ được giao; thực hiện nghiêm túc tự phê bình và phê bình trong tổ chức đảng. Việc đánh giá, phân loại chất lượng đảng viên là dịp để mỗi đảng viên tự soi, tự sửa mình, qua đó phát huy những ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, thiếu sót.
Thứ năm, cấp ủy cấp trên định kỳ có kế hoạch kiểm tra, giám sát việc quản lý đảng viên của các chi bộ, tổ chức đảng cấp dưới. Nội dung kiểm tra, giám sát tập trung vào: Việc xây dựng nghị quyết và triển khai thực hiện công tác quản lý đảng viên, xây dựng quy chế, phân công nhiệm vụ và kết quả thực hiện nhiệm vụ của đảng viên; việc thực hiện các quy định của Trung ương, cấp trên có liên quan; về diễn biến tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, phong cách lối sống của đảng viên... Cấp ủy cấp trên cần phân công cấp ủy viên, cán bộ lãnh đạo của các ngành phụ trách, theo dõi giúp đỡ chi bộ để kịp thời uốn nắn rút kinh nghiệm, khắc phục kịp thời những hạn chế, yếu kém trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác quản lý đảng viên.
Thứ sáu, thực hiện tốt Quy định số 213-QĐ/TW ngày 02/01/2020 của Bộ Chính trị về trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú. Hằng năm, cấp ủy, chi bộ nơi đảng viên công tác cần chủ động giới thiệu đảng viên với cấp ủy cơ sở nơi đảng viên cư trú nhận xét về việc thực hiện nghĩa vụ công dân ở địa phương và khi cần thiết, tiến hành trao đổi ý kiến với đại diện cấp ủy, chi bộ nơi đảng viên đang cư trú để nắm tình hình đảng viên. Mặt khác, cấp ủy, chi bộ nơi đảng viên cư trú cần thông báo kịp thời với cấp ủy, chi bộ nơi đảng viên đang công tác về tình hình đảng viên thực hiện nhiệm vụ ở nơi cư trú; đề nghị biểu dương những đảng viên thực hiện tốt và góp ý kiến với những đảng viên chưa thực hiện tốt hoặc có thiếu sót, khuyết điểm ở nơi cư trú.
Quản lý đảng viên là một công việc khó, phức tạp, liên quan đến con người, đến tổ chức, đến năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng và toàn Đảng. Vì vậy, các tổ chức đảng, trước hết là cấp ủy, đồng chí bí thư cấp ủy phải đặc biệt quan tâm thường xuyên, thực chất công tác quản lý đảng viên, qua đó góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng./.
Kiên Trung